Đất ngập nước là gì | What is wetland?
…là nơi đất gặp nước.
Nếu rừng mưa nhiệt đới là lá phổi của hành tinh chúng ta thì vùng đất ngập nước là máu. Giống như không khí để thở, chúng ta cần nước để sống. Việc bảo tồn các vùng đất ngập nước có vai trò sống còn đến sự sống trên Trái đất.
Đất ngập nước có thể tìm thấy ở mọi nơi trên thế giới, từ các vùng đồng bằng rộng lớn và các dòng sông dài rộng, đến các vùng đầm lầy, sông hồ, cho đến các ao nhỏ ngay trong vườn nhà. Trải qua hàng nghìn năm, con người và động vật hoang dã phải sống dựa vào vùng đất ngập nước. Tính đến nay, Việt Nam có 9 khu đất ngập nước được công nhận là khu Ramsar thế giới. Cụ thể: Vườn quốc gia Xuân Thủy (Nam Ðịnh), Vùng ÐNN Bầu Sấu (thuộc Vườn quốc gia Cát Tiên, Ðồng Nai), Hồ Ba Bể (Bắc Kạn), Vườn quốc gia Tràm Chim (Ðồng Tháp), Vườn quốc gia Mũi Cà Mau (Cà Mau), Vườn quốc gia Côn Ðảo (Bà Rịa – Vũng Tàu), Khu bảo tồn ÐNN Láng Sen (Long An), Vườn quốc gia U Minh Thượng (Kiên Giang), Khu bảo tồn thiên nhiên ÐNN Vân Long (Ninh Bình).
Sự kỳ diệu của vùng đất ngập nước
Đất ngập nước đồng nghĩa với đa dạng sinh học. Chúng là một phần của hạ tầng tự nhiên, bảo vệ chúng ta trước biến đổi khí hậu, lũ lụt, hạn hán và ô nhiễm. Chúng có vai trò thiết yếu đối với sức khỏe và hạnh phúc của chúng ta.
Đất ngập nước và đa dạng sinh học
Đất ngập nước là một trong những môi trường sống có đa dạng sinh học cao nhất thế giới. Là nơi trú ngụ cho nhiều loài động vật nguy cấp, các loài sinh vật nước ngọt và là “trạm dịch vụ” cho hàng triệu con chim di cư để nghỉ nơi và nạp năng lượng. Nhiều loài động thực vật đặc hữu chỉ có ở các vùng đất ngập nước.
40% các loài động thực vật trên thế giới sống phụ thuộc vào đất ngập nước.
Hàng năm có 200 loài mới được phát hiện ở các vùng đất ngập nước ngọt.
Vùng đất ngập nước ven biển như sú vẹt là nơi có đa dạng sinh học cao nhất trên thế giới.
Đất ngập nước lưu trữ các bon
Đất ngập nước giúp làm chậm quá trình biến đổi khí hậu thông qua việc hấp thụ và lưu trữ khối lượng carbon khổng lồ. Chúng còn giúp chúng ta chuẩn bị ứng phó với tác động của biến đổi khí hậu.
Đất ngập nước là nơi lưu trữ các bon hiệu quả nhất trên hành tinh.
Đất ngập nước lưu trữ các bon gấp 2 lần so với các rừng nhiệt đới trên thế giới cộng lại.
Đất ngập nước giảm rủi ro xảy ra thảm họa tự nhiên
Đất ngập nước bảo vệ chúng ta kho các điều kiện thời tiết cực đoan và giúp chúng ta khắc phục tốt hơn từ các thảm họa tự nhiên. Nhờ hấp thụ nước như tấm bọt xốp, và tạo ra vùng đệm chắn biển, bảo vệ chúng ta khỏi lũ lụt, sóng thần và mưa bão. Đất ngập nước còn bảo vệ chúng ta khỏi hạn hán, giảm nhiệt độ không khí đến 10 độ C.
Rừng đước và đầm lầy ven biển bảo vệ 60% dân số ở ven biển trước các tác động của lũ lụt ven biển.
Với tác dụng như là các tấm chắn sóng, các rặng san hô bảo vệ chúng ta trước các điều kiện cực đoan.
Mỗi km rừng đước có thể giảm mực nước lũ 50cm.
Đất ngập nước và sinh kế của chúng ta
Đất ngập nước giúp con người và có vai trò quan trọng đối với sức khỏe và sự thịnh vượng của chúng ta. Từ sống Nile đến sống Mekong, các nền văn minh phát triển quanh các vùng đất ngập nước, và trên khắp thế giới, vùng đất ngập nước cung cấp cho chúng ta thức ăn, nước, nguồn lợi, giao thông và giải trí.
Đất ngập nước mang lại sinh kế cho 1 tỷ người.
50% du khách quốc tế tìm kiếm giải trí ở các khu vực đất ngập nước, giúp tạo ra hàng triệu công ăn việc làm.
Hơn 50% dân số thế giới sống dựa vào sản phẩm trồng cấy ở vùng đất ngập nước như lúa gạo.
Đất ngập nước và nước
Đất ngập nước không chỉ giữ nước ngọt mà còn cải thiện chất lượng nước thông qua việc lọc dần các chất ô nhiễm.
Diện tích đất ngập nước bị giảm cùng với ô nhiễm càng làm trầm trọng cuộc khủng hoảng nước và đe dọa mọi sự sống.
Chỉ có chưa đầy 1% nước ngọt trên trái đất là có thể dùng được, có ở các vùng đất ngập nước, trong đó 30% là nằm ở các sông hồ.
Đất ngập nước có thể loại bỏ 60% kim loại trong nước và loại bỏ 90% ni tơ, thanh lọc nước giúp chúng ta phát triển.
Đất ngập nước và sức khỏe, hạnh phúc của chúng ta
Sự kết nối giữa chúng ta với tự nhiên và nhất là các khu vực đất ngâp nước có vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và hạnh phúc. Nghiên cứu cho thấy, sống quanh khu vực đất ngập nước và môi trường tự nhiên có thể giúp chúng ta lấy lại cảm giác bình yên và phục hồi sức khỏe, giải tỏa stress của cuộc sống thường ngày.
Giành thời gian ở khu vực đất ngập nước có thể giúp giảm lo âu, stress và trầm cảm.
Giành thời gian ở các không gian xanh kết hợp với nước mang lại nhiều lợi ích hơn so với các không gian xanh đơn thuần.
Đất ngập nước | các nguy cơ
Đất ngập nước không được quan tâm đúng mức trong nhiều thế kỷ.
Các loài ngoại lai, ô nhiễm, phát triển không bền vững và biến đổi khí hậu đang làm ảnh hưởng đến các vùng đất ngập nước hơn bao giờ hết. Hậu quả của nó rất đang báo động.
35% diện tích đất ngập nước bị biến mất kể từ năm 1970.
Đất ngập nước biến mất thanh hơn 3 lần tốc độ chặt phá rừng.
25% các loài sống ở khu vực đất ngập nước bị tuyệt chủng.
Written by Vanglong garden team.
